فشار مثبت، منفی و خنثی و رابطه آنها با میزان انباشتگی گرد و غبار در درون کیس
تهویه فضای درونی کیس‌های کامپیوتری از اهمیت بسیار بسیار فراوانی در افزایش طول عمر و عملکرد سیستم برخوردار بوده و توجه به آن باید در اولویت‌های موجود هنگام سرهم‌بندی و خرید قطعات گذاشته شود. تمامی سخت‌افزارهای تشکیل‌دهنده پیکره رایانه از جمله مادربرد، کارت گرافیک، پردازنده، دیسک سخت، حافظه اصلی (رم)، درایو نوری و ... هنگام فعالیت خود در نتیجه عبور جریان الکتریکی حرارت تولید می‌کنند. مجموع گرمای تولیدی توسط قطعات در افزایش حرارت کلی درون کیس تاثیرگذار واقع شده و لذا دفع صحیح و مؤثر این گرما باید به عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی کاربران رایانه‌های شخصی مطرح باشد. تراشه‌ها و قطعات مهم و اساسی کامپیوتری همچون پردازنده و کارت گرافیک به دلیل اهمیت فراوان از سیستم کولینگ مخصوص به خود بهره برده و فرآیند خنک‌سازی را به‌صورت اختصاصی به انجام می‌رساند، اما اگر هوای فضای درونی کیس داغ باشد، مکش هوای داغ توسط فن‌های خنک‌کننده پردازنده و کارت گرافیک در افزایش بیشتر حرارت و آسیب به آنها تاثیرگذار می‌باشد. لازم به ذکر نیست که دیگر قطعات بدون سیستم خنک‌کننده همچون هارد دیسک و ... نیز وابسته و متکی به تهویه فضای درونی کیس بوده و باید تمهیدات بیشتری را از جانب کاربران دریافت نمایند.
همانطور که می‌دانیم، تهویه مطبوع فضای درونی کیس توسط فن‌های خنک‌کننده برقرار می‌شود، اما موقعیت قرارگیری فن‌ها و همچنین قدرت آنها در افزایش و یا کاهش راندمان خنک‌سازی و ایجاد فشار مثبت، منفی و یا خنثی هوا درون کیس تاثیرگذار می‌باشد، اما آیا فشار ایجاد شده از اهمیت برخوردار بوده و باید توجه ویژه‌ای به آن شود؟ رابطه بین فشار و میزان انباشتگی گرد و غبار در فضای درونی کیس چیست؟
فن‌های خنک‌کننده با چرخش خود ضمن مکش هوا، گرد و غبار موجود را نیز به درون کیس منتقل کرده و لذا نظافت دوره‌ای فضای درونی جهت تمیزی بیشتر و جلوگیری از بروز مشکلاتی همچون کاهش سرعت چرخش و یا گیر کردن فن‌ها، افزایش حرارت، سوختن قطعات و ... از اهمیت برخوردار می‌باشد، اما آیا می‌توان با توجه به فشار هوای درون کیس، میزان انباشتگی گرد و غبار را کاهش داد؟ در پاسخ باید گفت که بله، اما بهتر است تا پیش از پرداختن به مبحث اصلی موضوع کمی بیشتر با فشارهای هوای مثبت، منفی و خنثی در فضای درونی کیس‌های کامپیوتری آشنا شویم.
فشار مثبت
فشار مثبت به حالتی گفته می‌شود که میزان هوای ورودی به درون چهارچوب کیس در مقایسه با میزان هوای خروجی آن بیشتر باشد. ایجاد فشار مثبت می‌تواند بوسیله استفاده از تعداد فن‌های ورودی بیشتر و یا فن‌های دارای قدرت بالاتر انجام پذیرد. در این حالت هوا به‌صورت مستقیم توسط فن‌ها به درون کیس مکیده شده و میزان هوای ورودی از طریق درزها، لبه‌ها و حفره‌ها به حداقل ممکن کاهش پیدا می‌کند که این موضوع می‌تواند به انباشتگی کمتر گرد و غبار در فضای درونی کیس و یا به تاخیر افتادن بازه زمانی انباشتگی منتهی شود. البته نباید فراموش کرد که این موضوع فقط زمانی اجرایی است که چهارچوب کیس مورد استفاده در قسمت فن‌های ورودی خود از فیلترهای سلولزی ضد گرد و غبار برخوردار باشد. در این حالت گرد و غبار مکشی توسط فیلتر جذب شده و فقط هوای پاکیزه به درون کیس ورود پیدا می‌کند. در صورت عدم برخورداری از فیلتر، گرد و غبار به دلیل فشار مثبت بسیار بیشتر شده و فضای درونی کیس در کمتر از چند روز انباشته از گرد و خاک گشته و مدت زمان فراوانی را جهت نظافت از شخص تلف می‌کند.
البته شایان ذکر است که فیلترهای ضد گرد و غبار به دلیل طراحی در برابر هوای ورودی مقداری مقاومت از خود نشان می‌دهند که این موضوع می‌تواند به عنوان یک نکته منفی مطرح باشد، اما مزیت‌های آنها در مقایسه با معایب بسیار بیشتر بوده و پیشنهاد می‌شود تا کیسی که قصد تهیه و خرید آن را دارید حتماً در قسمت ورودی و خروجی‌های هوای خود از فیلترهای گرد و غبار برخوردار باشد.
فشار منفی
فشار منفی درست در نقطه مقابل فشار مثبت قرار داشته و زمانی که میزان هوای خروجی از کیس در مقایسه با هوای ورودی آن بیشتر باشد، از اصطلاح فشار منفی استفاده می‌شود. در این حالت بر طبق بررسی‌های تجربی انجام پذیرفته، میزان فشردگی گرد و غبار در فضای درونی کیس بیشتر می‌باشد، هوای خروجی فراتر که در نتیجه استفاده از تعداد فن‌های خنک‌کننده بیشتر (و یا به کارگیری فن‌های قدرتمندتر و دارای سرعت چرخش فراتر) شکل می‌گیرد منجر به مکش بیشتر گرد و غبار محیطی از طریق حفره‌ها و لبه‌های کیس به درون آن می‌شود. از آنجایی که درزهای کیس فاقد فیلترهای سلولزی است، لذا میزان انباشتگی گرد و غبار نسبت به حالت قبل بیشتر می‌باشد.
فشار منفی علاوه بر عیب خود، از ایجاد جریان‌های هوای گردباد گونه و تشکیل نقاط مرده (نقاط فاقد جریان هوا) در فضای درونی کیس جلوگیری به عمل می‌آورد که این موضوع به عنوان یک مزیت مطرح بوده و راندمان بیشتر خنک‌سازی و کاهش حرارت درونی را به دنبال دارد. البته این موضوع با توجه به شرایط آب و هوایی مختلف متفاوت بوده و در مورد تمامی موقعیت‌های گوناگون صدق نمی‌کند.
فشار خنثی
فشار خنثی به تساوی هوای ورودی و خروجی از کیس اطلاق شده و بر طبق گفته برخی بهترین پیکربندی موجود محسوب می‌شود. البته نباید فراموش کرد که ایجاد فشار خنثی در فضای درونی کیس تقریباً غیرممکن می‌باشد (حتی در صورت استفاده از فن‌های هم قدرت)، زیرا سیستم کولینگ و فن‌های خنک‌کننده پردازنده و کارت گرافیک با چرخش خود در بر هم خوردن تعادل هوا تاثیرگذار بوده و حتی اگر هیچ‌گونه فن خنک‌کننده‌ای نیز بر روی کیس قرار نگیرد، باز هم سیستم‌های کولینگ دو قطعه نامبرده نوعی فشار منفی را درون کیس ایجاد می‌کنند (هرچند به مقدار اندک). در انتها باید خاطر نشان کرد که اگرچه در این نوشته از اصطلاحات فشار مثبت، منفی و خنثی برای بیان موضوع استفاده شده است، اما هوای درون کیس در حقیقت تحت فشار نمی‌باشد.
جهت آشنایی بیشتر با پیکربندی مناسب سیستم تهویه کیس‌های کامپیوتری و مشخصه‌های تاثیرگذار در تهیه و خرید فن‌های رایانه‌ای به نوشته‌های زیر مراجعه نمایید:
"آشنایی با خواص فن و نحوه انتخاب واحد مناسب با توجه به شرایط مناسب"
"چگونه دمای فضای داخلی کیس و قطعات را کاهش دهیم؟"